Στέλλα Αραμπατζή, Νικόλας Καρανικόλας
Tα τελευταία χρόνια οι αναιμικές έως ανύπαρκτες αρμοδιότητες κοινωνικής πολιτικής της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης, άρχισαν να διευρύνονται και να επεκτείνονται.
Τα βασικά αποτελέσματα αυτής της κατάστασης στον Δήμο μας συνοπτικά έχουν ως εξής:
- Ο Δήμος απέκτησε σημαντικές αρμοδιότητες σε θέματα κοινωνικής πολιτικής, ανέπτυξε ένα ευρύ πλέγμα κοινωνικών υπηρεσιών, κυρίως με εξωτερικές χρηματοδοτήσεις (ευρωπαϊκές και εθνικές) και συνέστησε τα αντίστοιχα όργανα.
- Έμφαση δόθηκε, λόγω και των ανάλογων χρηματοδοτήσεων, σε κοινωνικές υπηρεσίες προς τους ηλικιωμένους και τα μικρά παιδιά και δυστυχώς λιγότερο σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες - ΑμΕΑ, κακοποιημένες γυναίκες, μετανάστες, άνεργους, ουσιο-εξαρτημένους είτε σε ανάγκες που κάλυπταν προβλήματα υγείας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
- Οι πρωτοβουλίες αυτές παρέμειναν αποσπασματικές, αν και δημιουργήθηκαν από τον δήμο μας πολλοί φορείς κοινωνικών υπηρεσιών χωρίς συντονισμό μεταξύ τους, δεν υπήρξε αξιολόγηση δομών και υπηρεσιών και καταγράφηκε μεγάλη εξάρτηση από τις εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης που τελικά υπονόμευσε την συνέχιση και βιωσιμότητά τους. Ο Δήμος Νάουσας δεν κατάφερε να συγκροτήσει κοινωνικές πολιτικές σε τοπικό επίπεδο με ξεκάθαρους στόχους, ενώ η κεντρική διοίκηση δεν ξεπέρασε τις συγκεντρωτικές και γραφειοκρατικές αντιλήψεις της.
ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Τη νέα δημοτική περίοδο που έχουμε μπροστά μας η κοινωνική πολιτική του δήμου μας σύμφωνα με τον συνδυασμό μας «ΕΝΑ ΜΑΖΙ», με δεδομένη την ένταση και την διάρκεια της κοινωνικοοικονομικής κρίσης οφείλει να επεκταθεί και να συμπεριλάβει όλες τις πληττόμενες πληθυσμιακές ομάδες. Να αναδιοργανωθεί με κύριο σκοπό την βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητα της. Ενδεικτικά αναφέρουμε με έμφαση τα εξής που έχουμε ως στόχο να δημιουργήσει ο Ενιαίος Δήμος Νάουσας:
- Να διαμορφώσει ένα ενιαίο σύστημα υποδοχής και διάγνωσης αναγκών στα πολυδύναμα κέντρα, ώστε οι πολίτες να απολαμβάνουν όλες τις διαθέσιμες κοινωνικές υπηρεσίες
- Να αποκεντρώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες στις δημοτικές κοινότητες με στόχο την εγγύτητα των υπηρεσιών προς τους πολίτες και την συστηματική διάγνωση των τοπικών αναγκών.
- Να βελτιώσει την επικοινωνία με τους κατοίκους (δίκτυα, Μ.Μ.Ε. κ.λ.π.)
- Να βελτιώσει τις διαδικασίες σχεδιασμού, συντονισμού, υλοποίησης και αξιολόγησης των κοινωνικών δράσεων, με στόχο την εσωτερική συνοχή της κοινωνικής πολιτικής του Δήμου.
- Να αξιοποιήσει τους πόρους του νέου ΕΣΠΑ, αλλά και άλλων φορέων, χορηγών, ΜΚΟ κλπ. με στόχο την δημιουργία πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων.
- Να διεκδικήσει από την Κεντρική Διοίκηση και να συμβάλλει στη δημιουργία ενός συνεκτικού συστήματος κοινωνικής αλληλεγγύης από το κεντρικό στο τοπικό επίπεδο.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΑΣΤΕ
Οι κοινωνικές υπηρεσίες του Ενιαίου Δήμου Νάουσας θα απευθύνονται σε όλους τους δημότες και κατοίκους που έχουν ανάγκη υποστήριξης και φροντίδας:
- Οι υπηρεσίες που έχουν στόχο την καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας (επισιτιστική βοήθεια, στέγαση, ένταξη στην αγορά εργασίας, βιβλιάρια κοινωνικής προστασίας) θα απευθύνονται στους πολίτες που πλήττονται περισσότερο από τη κρίση και είναι άνεργοι, άστεγοι, ανασφάλιστοι ή στερούνται βασικών αγαθών για την καθημερινή τους διαβίωση.
- Οι υπηρεσίες που έχουν στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων και την αποδυνάμωση των κοινωνικών διακρίσεων θα απευθύνονται σε κοινωνικές ομάδες οι οποίες, λόγω συγκεκριμένων χαρακτηριστικών είναι περισσότερο ευάλωτες σε κοινωνικές διακρίσεις, όπως φύλο, αναπηρία, ταυτότητα φύλου, εθνική καταγωγή, μαζί με τους Ρομά και τα ουσιοεξαρτημένα άτομα. Σκοπός μας είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων τους στην καθημερινή ζωή και η εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης τους στις υπηρεσίες και τις υποδομές του Δήμου.
- Οι υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας (προνοιακά επιδόματα, υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ψυχοκοινωνικής στήριξης, βοήθεια στο σπίτι) θα απευθύνονται σε αυτούς που τις έχουν ανάγκη.
ΠΩΣ ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΑΣΤΕ
Αποτελεί υποχρέωση του Ενιαίου Δήμου Νάουσας σύμφωνα με τον συνδυασμό μας «ΕΝΑ ΜΑΖΙ» να ενημερώνει τους δημότες και τους κατοίκους για τις κοινωνικές παροχές, συστηματικά και έγκαιρα. Στόχος του προγράμματος μας είναι να χρησιμοποιηθούν όλα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και πληροφόρησης, ώστε οι πολίτες να λαμβάνουν γνώση για τις δυνατότητες βελτίωσης της καθημερινής τους ζωής, μέσω των δημόσιων παρεμβάσεων του Δήμου. Οι επιμέρους δράσεις του «ΕΝΑ ΜΑΖΙ» για την κοινωνική πολιτική θα περιλαμβάνουν:
- Παραγωγή επικοινωνιακού υλικού για την ενημέρωση των πολιτών, όπως φυλλάδιο που θα εκδοθεί και σε άλλες γλώσσες και υλικό που θα υποστηρίζει τις δημόσιες εκδηλώσεις και καμπάνιες.
- Διακίνηση του υλικού μέσω του Τύπου και του Διαδικτύου
- Δημοσιοποίηση ενός νέου χώρου ως κεντρικού σημείου πληροφόρησης και ενημέρωσης των πολιτών.
Πιο συγκεκριμένα, η πληροφόρηση για τις παρεχόμενες κοινωνικές υπηρεσίες και το σχετικό υλικό (φυλλάδια, ανακοινώσεις, δελτία τύπου κλπ) θα προωθούνται μέσω:
• Δημοτικών δομών: Δημοτικές Κοινότητες, Κεντρική Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου, Πολιτιστικά Κέντρα.
• Σχολείων και Σχολικών Επιτροπών.
• Διανομής σε δημόσιους χώρους από εθελοντές (λαϊκές αγορές, street work κλπ).
• Μη κυβερνητικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών.
• Μεταναστευτικών κοινοτήτων
• Προσωπικών επιστολών του Δημάρχου και ηλεκτρονικών μηνυμάτων σε δημότες.
• Του ιστότοπου του δήμου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook Διεύθυνσης, ) κλπ.
• Των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως ραδιόφωνα, ένθετα σε εφημερίδες κ.α.
ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΥ ΘΑ ΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
Κεντρική κατεύθυνση του Προγράμματος αποτελεί η αποκέντρωση των υπηρεσιών κοινωνικής πολιτικής μέσω της παροχής τους στις Δημοτικές Κοινότητες που βρίσκονται πιο κοντά στους δημότες και τους κατοίκους της πόλης.
Τα σημεία της πρώτης υποδοχής των πολιτών από τις κοινωνικές υπηρεσίες θα αποτελούν σημαντικό βήμα στη διαδικασία αντιμετώπισης των άμεσων αναγκών ακραίας φτώχειας, καταπολέμησης των διακρίσεων και παροχής κοινωνικής φροντίδας. Η πρώτη υποδοχή των πολιτών θα βελτιωθεί με τις παρακάτω ενέργειες:
• Δημιουργία ενιαίου συστήματος διάγνωσης αναγκών με τη χρήση κοινής (ηλεκτρονικής) φόρμας καταγραφής των ωφελούμενων όλων των κοινωνικών υπηρεσιών του Δήμου και με ταυτοποίηση μέσω ατομικών ΑΜΚΑ. Στόχος του «ΕΝΑ ΜΑΖΙ» είναι να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα των αναγκών τους και να δρομολογηθεί η αντιμετώπιση τους με σφαιρικό τρόπο (ολιστική προσέγγιση ψυχοκοινωνικής υποστήριξης).
• Ενοποίηση των υφισταμένων ηλεκτρονικών αρχείων των ωφελούμενων των κοινωνικών υπηρεσιών. Η ενοποίηση, των προνοιακών επιδομάτων, των δικαιούχων βιβλιαρίων κοινωνικής πρόνοιας, θα εξορθολογήσει τη διαχείριση των αιτημάτων και θα μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα των επιμέρους παρεμβάσεων.
Ο ανασχεδιασμός των κοινωνικών υποδομών του Δήμου θα γίνει με γνώμονα τη δημιουργία αποκεντρωμένων πολυδύναμων κέντρων υποστήριξης (one stop shop) που θα παρέχουν υπηρεσίες υγείας, ψυχοκοινωνικής στήριξης, νομικής συμβουλευτικής, ολοκληρωμένης πληροφόρησης και παραπομπής στις υπηρεσίες του Δήμου, αλλά και άλλων δημόσιων φορέων και μη κυβερνητικών οργανώσεων.
ΜΕ ΠΟΙΑ ΜΕΣΑ
Εκτός από τον τακτικό προϋπολογισμό που διαθέτει ο Δήμος για το κοινωνικό του έργο, είναι απαραίτητη η αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων, ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (ΤΕΒΑ), οι χρηματοδοτήσεις του ΕΟΧ (ΕΕΑ Grants), τα ευρωπαϊκά προγράμματα PROGRESS - EASI INTERREG, URBACT κ.α.
Οι χορηγίες ιδιωτικών οργανισμών και επιχειρήσεων (ελληνικών ή ξένων) αποτελούν επίσης σημαντική πηγή χρηματοδότησης με πλεονέκτημα την ταχύτητα αξιοποίησης. Σημαντική συμβολή στην υλοποίηση του κοινωνικού έργου του Δήμου θα έχουν οι συνεργασίες που θα επιδιώξουμε με:
- Δημόσιους φορείς όπως τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Υγείας, Εσωτερικών με τα εποπτευόμενα νομικά τους πρόσωπα.
- Επιχειρήσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (εταιρείες τροφίμων και βασικών αγαθών κατανάλωσης) στο πλαίσιο των δράσεων τους για την εταιρική κοινωνική ευθύνη.
- Επιστημονικά ιατρικά σωματεία που παρέχουν εθελοντικά δράσεις ενημέρωσης του κοινού, αλλά και υπηρεσίες πρωτοβάθμια φροντίδας
- Μη κυβερνητικές και εθελοντικές οργανώσεις και φορείς
- Τα Δίκτυα Αλληλεγγύης και τις πρωτοβουλίες των πολιτών που αναπτύχθηκαν για να προσφέρουν βασικά αγαθά και υπηρεσίες στους κατοίκους που έχουν ανάγκη.
Στο πλαίσιο του προγράμματος θα χαρτογραφηθούν οι δημόσιοι φορείς κοινωνικής αλληλεγγύης, οι μη κυβερνητικοί φορείς και οι εθελοντικές οργανώσεις που προσφέρουν κοινωνικό έργο σε συνεργασία με το Δίκτυο του Δήμου.
Εξειδικευμένη τεχνογνωσία και πολύτιμη εμπειρία στην οργάνωση των κοινωνικών υπηρεσιών του Δήμου μας θα αντλείται από τη συμμετοχή του Δήμου Νάουσας στα δίκτυα EUROCITIES, 100 Resilient Cities, European Social Forum στα οποία έχουμε σκοπό να ενταχθούμε καθώς επίσης και με την συνεργασία με μεμονωμένους Δήμους.
ΕΝΑ ΜΑΖΙ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΤΗ
